Με λένε Σόνια ~ α ΣΤ΄ ερια!!!

Γάτες πυροσβέστες … Σαν τη Σόνια

Γραμματικό - Συντακτικό Φαινόμενο

Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα

 Τα ρήµατα που παίρνουν αντικείμενο (ή αντικείμενα) ως συμπλήρωμα της σηµασίας τους ονοµάζονται µεταβατικά, γιατί η ενέργεια του υποκειµένου µεταβαίνει (µεταφέρεται) στο αντικείµενο.

 Τα ρήµατα που δεν παίρνουν αντικείµενο λέγονται αµετάβατα, γιατί αυτό που σηµαίνει το ρήµα δε µεταβαίνει σε κάτι άλλο:

π.χ. Η Μαρία έδεσε τα κορδόνια της. (έδεσε -> µεταβατικό ρήμα αντικείμενο –> τα κορδόνια .)

Τα σκυλιά γαβγίζουν. (ρήµα γαβγίζουν -> αµετάβατο , δεν υπάρχει αντικείμενο. )

Συνδετικά ρήματα

Ορισµένα ρήµατα, που λέγονται συνδετικά, βοηθούν να συνδεθεί το υποκείµενο µε κάποια λέξη (συνήθως επίθετο ή ουσιαστικό), που δηλώνει κάποιο χαρακτηριστικό ή ιδιότητα του υποκειµένου και λέγεταικατηγορούµενο.

Το πιο συχνό συνδετικό ρήµα είναι το ρήµα είµαι και τα γίνοµαι, γεννιέµαι, λέγοµαι, νοµίζοµαι, φαίνοµαι, θεωρούµαι, ονοµάζοµαι, εκλέγοµαι, κληρώνοµαι, χειροτονούµαι κ.α.

Ο παππούς είναι άρρωστος.

Είναι -> συνδετικό ρήμα , άρρωστος -> κατηγορούμενο

π.χ. Η μητέρα αγόρασε γάλα, τυρί, αυγά, ψωμί και φρούτα.

Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα

Τα μεταβατικά ρήματα (αυτά δηλαδή που έχουν αντικείμενο) χωρίζονται σεδύο κατηγορίες: μονόπτωτα και δίπτωτα

 στα μονόπτωτα ρήματα, τα οποία έχουν ένα αντικείμενο σε μια συγκεκριμένη πτώση, αιτιατική (συνήθως) ή γενική (σπανιότερα).

π.χ. Ο οικοδόμος έχτισε τον τοίχο. (αντικ. σε αιτιατική)

Ο Γιάννης μού μίλησε άσχημα, (αντικ. σε γενική)

Ένα μονόπτωτο ρήμα μπορεί να έχει περισσότερα από ένα αντικείμενα, που δηλώνουν το ίδιο πράγμα (πρόσωπα, αντικείμενα, αφηρημένες έννοιες κ.λπ.), και βρίσκονται στην ίδια πτώση.

π.χ. Η μητέρα αγόρασε γάλα, τυρί, αυγά, ψωμί και φρούτα.

αγόρασε: μονόπτωτο ρήμα

Αντικείμενα: γάλα, τυρί, αυγά, ψωμί φρούτα

όλα στην αιτιατική, και δείχνουν όλα τρόφιμα.

στα δίπτωτα ρήματα, τα οποία έχουν δύο αντικείμενα, που βρίσκονται:

• α) και τα δύο σε αιτιατική πτώση.

π.χ. Διδάσκει τον μαθητή μουσική.
(αντικείμενα : τον μαθητή – μουσική -> και τα δύο σε αιτιατική)

Τα δύο αντικείμενα στα δίπτωτα δείχνουν διαφορετικά πράγματα .(στο παράδειγμά μας το ένα πρόσωπο ενώ το άλλο ένα μάθημα.)

• β) το ένα σε γενική και το άλλο σε αιτιατική πτώση,

  π.χ. Δώσε μου το βιβλίο.
  (αντικείμενα: μου -> σε γενική - το βιβλίο -> σε αιτιατική)

Το πρώτο δείχνει πρόσωπο (εμένα) , το άλλο ένα πράγμα (βιβλίο).

Διάκριση άμεσου και έμμεσου αντικειμένου

Από τα δύο αντικείμενα που δέχεται ένα δίπτωτο ρήμα, το ένα λέγεταιάμεσο (γιατί σ' αυτό μεταβαίνει άμεσα η ενέργεια του ρήματος), ενώ το άλλο έμμεσο (γιατί σ' αυτό μεταβαίνει έμμεσα η ενέργεια του ρήματος).

'Εμμεσο είναι αυτό που μπορεί να αντικατασταθεί με εμπρόθετο αντικείμενο (αντικείμενο που να συνοδεύεται από πρόθεση, συνήθως σε ή με).

π.χ. Διδάσκει τον μαθητή μουσική.
(τον μαθητή [= στον μαθητή]: έμμεσο - μουσική: άμεσο), εξάλλου δεν δείχνουν το ίδιο πράγμα - το ένα δείχνει πρόσωπο ενώ το άλλο όχι.

π.χ. Δώσε μου το βιβλίο, (μου [= σ' εμένα]: έμμεσο - το βιβλίο: άμεσο

Το έμμεσο αντικείμενο συχνά είναι ο αδύνατος τύπος μιας προσωπικής αντωνυμίας, (μου, σου. του, μας, σας, τους ..)